Yas’ın Aşamaları

Yas’ın Aşamaları

  Ölüm ve ölümden bile daha beter olarak addedilen ayrılığın geride kalanların üzerinde büyük çöküntü yarattığı bir gerçek. Yakınlarını kaybedenler ancak belirli süreçten geçerek eski ve normal hayatlarına geri dönüş yapabiliyorlar. Elizabeth Kübler Ross tarafından tespit edilen ve beş evreden oluştuğu kabul edilen yas’ın aşamaları din, dil ve ırk gözetmeksizin herkesin geçirdiği bir süreci anlatıyor.

  Bu sürecin ilki inkâr. Kişinin yaşadıklarının kendi başına geldiğini kabullenemediği ve kendini çevreden soyutladığı kısaca hissizlik olarak kabul edilebilecek bu aşama birkaç saat ile birkaç gün arasında sürebilir. Ardından gelen öfke ise başına gelenler yüzünden bir şeyi ya da birini suçladığı evredir. Bu evreyi baskılamak iyileşme sürecine zarar verecektir. Bunun yerine öfkenin kendine ve çevreye zarar vermeden sağlıklı bir şekilde sağaltılması gerekir.

  Pazarlık aşaması ile genelde Tanrı ile konuşarak gerçekleşir. Kişi başına gelenlerin sonlanması için yeni teklifler ile masaya oturur ancak bu süreç oldukça kısa sürer ve sıra depresyon aşamasına gelir. Bu evrede kişi kabullenme öncesi son çırpınışları yaşayacak ve umutsuzluk, duygusal yıpranma, yemek ve uyku alışkanlıklarında negatif değişimlere açık hale gelecektir. Yakın destek, psikolojik ve fiziksel aktiviteler ile bu aşamanın atlatılması kolaylaşacaktır.

  Son aşama olan kabullenme, durumu kabullenme ya da değiştirecek gücü yeniden kazanma evresidir. Özellikle ölüm sonucu oluşan kayıplarda kişi olması gerekenin olduğunu idrak eder, duruma uyum sağlar hale gelir ve kendi hayatına gereken özeni gösterirken kaybettiği kişi ile yaşadıklarını anıya dönüştürebilecek kapasitededir. Tüm bu aşamalar sağlıklı iyileşme sürecinin bir parçasıdır ve süre kişiden kişiye farklılık gösterebilir.